هزینه یابی خدمات بهداشتی درمانی بر مبنای فعالیت در مرکز بهداشت شهرستان زنجان، سال 1378

مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی ابتدا فرایندهای مرکز بهداشت شهرستان زنجان پس از شناسایی به چهار سطح حمایت ستادی، حمایت برنامه بهداشتی، حمایت فعالیت های همگن بهداشتی (خوشه بهداشتی) و سطح ارایه خدمات بهداشتی، تقسیم و اطلاعات مالی مرکز بهداشت توسط برنامه نرم افزاری استاندارد ثبت شد. برای محاسبه ی هزینه ی تمام شده هر خدمت، اطلاعات مربوط به فراوانی وقوع خدمت در سال 1378 و زمان متوسط ارایه خدمت گردآوری شد و در مرحله بعد هزینه ی کلیه ی فرایندهای شناسایی شده (به جز هزینه های مربوط به خدمات مستقیم ارایه شده به گیرندگان خدمات بهداشتی) محاسبه و در لیست یکی از سه سطح فوق الذکر (هزینه های سرباری) قرار گرفت. در آخرین مرحله سهم هر یک از خدمات بهداشتی و درمانی از فرایندهای سه سطح مذکور (منابع غیرمستقیم) ردیابی و با اضافه نمودن هزینه ی منابع مستقیم، هزینه ی تمام شده هر یک از خدمات بهداشتی محاسبه شد.

یافته ها: فرایند بازدید از کارخانجات صنعتی، پرهزینه ترین و فرایند معاینه دانش آموزان در مدارس شهری، کم هزینه ترین خدمت ارزیابی شدند. در سطح حمایت ستادی صدور احکام کارگزینی گران ترین و صدور احکام ماموریت ارزان ترین خدمت بود. در سطح حمایت از برنامه بهداشتی، فرایند آموزش و امور دارویی گران ترین و برنامه ریزی امور بیماری ها ارزان ترین خدمت بود. در سطح حمایت از خوشه بهداشتی، پایش بهداشت محیط و تعمیر و نگه داری گران ترین و امور دارویی و سرایداری ارزان ترین خدمت ها بودند.

نتیجه گیری و توصیه ها: غیر از هزینه های سطح ارایه ی خدمت بهداشتی، سایر هزینه ها سرباری محسوب می شوند. با توجه به اینکه abc قادر به تفکیک این نوع هزینه ها است، به کمک آن و با مدیریت صحیح هزینه در این سه سطح می توان بهره وری را افزایش داد. به کارگیری این روش برای تعیین تعرفه خدمات بهدشتی و درمانی و هزینه ی کارایی واگذاری امور به بخش خصوصی توصیه می شود.