بررسی ارتباط خودمراقبتی و افسردگی در بیماران تحت درمان با همودیالیز نگهدارنده

زمینه و هدف: افسردگی شایعترین و مهمترین مشکل روانی بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه و به ویژه بیماران تحت درمان با همودیالیز می باشد که می تواند بر کیفیت زندگی، پذیرش درمان و سیر بیماری تأثیر منفی داشته باشد. با توجه به این که مشارکت بیمار در انجام فعالیتهای خودمراقبتی سبب کمک به استقلال و سازگاری بیشتر وی با بیماری می شود، این پژوهش با هدف تعیین ارتباط بین خودمراقبتی و افسردگی در بیماران همودیالیزی انجام شد.

روش تحقیق: این پژوهش یک مطالعه توصیفی–تحلیلی (مقطعی) و از نوع همبستگی می باشد که در سال 1385 بر روی 60 بیمار تحت درمان با همودیالیز بیمارستانهای امام رضا (ع) و 17 شهریور مشهد مقدس که به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند، انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها مشتمل بر سه پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، خودمراقبتی و سنجش افسردگی مرکز مطالعات اپیدمیولوژیک افسردگی بود. اطلاعات پس از جمع آوری توسط نرم افزار spss با آزمونهای آماری همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی، تائو بی کندال و کروسکال والیس در سطح معنی داری p<0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: میانگین سنی افراد مورد مطالعه 42.6±12.3 بود. بیشتر افراد مرد (63.3 درصد) بودند. 76.6 درصد متاهل و 78.3 بیکار بودند. از نظر تحصیلات 33.3 درصد تحصیلات ابتدایی داشتند. یافته های پژوهش نشان داد بین خودمراقبتی و افسردگی یک ارتباط قوی و منفی وجود دارد. بدین ترتیب که با افزایش خودمراقبتی میزان افسردگی در بیماران کمتر می شود (r=0.59, p<0.001). همچنین ارتباط معنی داری بین سطوح افسردگی و سطوح خودمراقبتی یافت شد (p=0.016).

نتیجه گیری: بین خودمراقبتی و افسردگی در بیماران همودیالیزی ارتباط منفی وجود دارد. توصیه می شود جهت کاهش عوارض روانی و جسمی ناشی از درمان با همودیالیز به هر طریق ممکن از جمله آموزش زمینه را برای افزایش پیروی بیماران از رفتارهای خودمراقبتی مساعد نمود.