مجتمع های تجاری در گذر زمان

معاوضه و مبادله و یا خرید و فروش تولیدات مازاد بر مصرف روستاییان در یک محل، بدون برنامه ی از پیش تعیین گردیده، بازار مبادله ی کالا را ایجاد نمود (رجبی، 1386) پیشینه ی تاریخی بازارها حداقل به چند هزار سال قبل از میلاد می رسد (سلطان زاده، 1380) و از طرفی شهر اسلامی بدون بازار قابل تصویر نبوده و بازار سرپوشیده ی بزرگ در تبریز، اصفهان، تهران، استانبول و ... نمونه های جالبی از آنها هستند (تقوایی و شیخ بیگلو، 1387) در ایران بازارها مهم ترین محور ارتباطی و فضای شهری بوده و در گذشته به طور معمول در امتداد مهم ترین راه ها و محورهای ارتباطی که از یک دروازه شروع و تا مرکز شهر ادامه می یافت، شکل می گرفتند (سلطان زاده، 1380) و شکل گیری عناصر بازار و روند توسعه ی آن معمولا بستگی به کارکرد اصلی شهر و رشد جمعیت و رشد اقتصادی آن داشته است (نظریان، 1388) بازار سنتی، به طور کلی و تقریبا در طول تاریخ، علاوه بر فعالیت اقتصادی، فعالیت های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، مذهبی، سیاسی، خدماتی و تفریحی نیز داشته است (تقوایی، شیخ بیگلو، 1387) و در غرب نیز شروع عمل اتصال فضای مصرف به جنبه های فضاهای اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و تفریحی تا قرن هجدهم میلادی پایه ریزی شده بود که در خصوص عرضه ی فضاهای مصرف کننده به عنوان فضاهای عمومی، توسط تجارت خرده فروشی، اشکال نخستین خرده فروشی مانند بازارها و گذرگاه ها 3 این در اواخر قرن هجده و اوایل (henderson-smith, 2003).