دل نیارامد به گفتار دروغ (بررسی صدق در مثنوی)

صدق، خلوص نیت و عقیده ی پاک داشتن، رهایی و تنزیه دل از هرگونه شایب و کدورتی است که صفای آن را مشوب و مکدر نماید و تصفیه ی اعمال از تمام آلودگی ها، دوری از خودنمایی و عجب؛ و سرّی است از اسرار حق در دل و جان بنده. صادقان، مخلص، مهذّب و آراسته به ادب و از زشتی ها دورند، در مقام عبودیت توجّهی به غیر حق ندارند و خدا را خالصان پرستش می نمایند. پیمودن مدارج و مراتب کمال آدمی تا رسیدن به مرتب اتّصال و بقای بالله جز به صدق و صفای باطنی میسّر نمی شود. صدق و راستی از صفات حق تعالی است. خداوند خود، در تأیید نبوّت و دین، پیامبران، کلمه ی صدق را پیش از عنوان نبوّت آنان ذکر می کند و این، مبین آن است که صداقت انبیا، مقدّم بر مقام نبوّت آنان است و به سخنی دیگر، خداوند به واسطه ی صدق باطنی انبیا، آنان را به مقام نبوّت برگزیده است. در عرفان نیز، صدق و راستی و صفای باطنی، حُکم پله ی نخستین، نردبان تعالی و استکمال آدمی و بقا و جاودانگی او را دارد. در مکتب؛ عرفانی مولانا، صدق و راستی با نمودهای گوناگون آن، در همه ی مراتب؛ طریق تحقیق، دست آدمی را می گیرد و او را با خود از خاک به سوی افلاک و از ثَری به ثریا می برد. در این مقاله کوشش شده است برخی ابعاد صدق از منظر مثنوی مولوی به عنوان بزرگ ترین و کامل ترین، اثر عرفانی مورد بررسی قرارگیرد.