تحلیلی بر تأثیر تزئینات خطی مساجد بر مخاطب با تکیه بر اندیشه تیتوس بورکهارت (نمونه موردی: مسجد جامع اصفهان)

هنر بصری اسلامی، انعکاس بصری کلام قرآن است که از توحید سرچشمه می گیرد و در برخورد با سطح نیروی متخیله انسان به صورت بصری متبلور می شود. این هنر بیش از هر چیز در قالب خوشنویسی و معماری مساجد نمود یافته است که در ایران، این دو یعنی معماری و خوشنویسی در کنار یکدیگر معماری تزئینی را نیز به وجود آورده اند. مقاله حاضر پژوهشی است درباره تأثیر تزئینات خطی مساجد بر مخاطب که با بررسی مبانی خطوط و استخراج وجوه مشترک آن ها، تأثیراتشان را از لحاظ زیبایی شناسی و عملکردی متناسب با اشتراکات انسانی تحلیل نموده است. بر این اساس در این مقاله سعی شده با بررسی های میدانی و کتابخانه ای تأثیر تزئینات خطی مساجد بر مخاطب را با نگاهی ویژه به مسجد جامع اصفهان و اندیشه بورکهارت مورد بررسی قرار دهد و با روش کیفی داده های مقاله را تجزیه و تحلیل نماید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هنر مقدس خوشنویسی دارای قابلیت های متنوعی است که بر فطرت انسان تأثیرگذار است و به انسان کمک می کند تا از حجاب وجود مادی بگذرد و جلوه های معنوی را دریابد. در واقع هر حرفی شخصیتی مستقل دارد و از طریق شکل بصری خویش کیفیت الهی ویژه ای را القا می کند.