نقش زبان و ادبیات فارسی در تعیین و سنجش مؤلفه های هویت ملی

نقش زبان و ادبیات فارسی در تعیین و سنجش مؤلفه‌های هویت ملی

در فرآیند برنامه‌ریزی درسی، انتخاب محتوی از اهمیت خاص برخوردار است. لیکن چنین انتخابی باید با تحلیل محتوی همراه باشد تا پیام‌های آشکار و مکنون آن شناخته شود. این امر در موضوع هویت ملی، اهمیتّی مضاعف دارد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتب ادبیات فارسی از منظر هویت ملی انجام شده است. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوی، کتب ادبیات فارسی متوسطه دوره اول که در سال 1400-1399 تألیف شده، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. به این منظور از روش آنتروپی شانون برای بدست آوردن ضریب اهمیّت هر یک از مقوله تحقیق استفاده شده است.

مؤلفه‌های اصلی پژوهش شامل ادبیات ملی، اسطوره ملی، میراث فرهنگی، مشترکات ملی و قومیت است، که هر یک توسط واحد تحلیل : لغات، مضمون، تصاویر بررسی گردیده‌اند. نتایج پژوهش، نشان داد که به مؤلفه‌های ادبیات ملی، مشترکات ملی، میراث فرهنگی، قومیت، اسطوره‌های ملی در واحدهای لغات، مضمون و تصاویر به‌طور هماهنگی توجه نشده است. بطوری که در واحد لغات کتب زبان و ادبیات فارسی به مؤلفه‌های ادبیات ملی، مشترکات ملی و میراث فرهنگی توجه شده و به دو مؤلفه دیگر قومیت و اسطوره‌های ملی توجه چندانی نشده است.

در واحد مضمون کتب ادبیات فارسی به مؤلفه‌های مشترکات ملی، ادبیات ملی و میراث فرهنگی توجه شده، در صورتی که به دو مؤلفه دیگر قومیت و اسطوره‌های ملی توجه چندانی نشده است. در واحد تصویر کتب ادبیات فارسی دوره راهنمایی به مؤلفه‌های قومیت، ادبیات ملی و میراث فرهنگی توجه شده و به دو مؤلفه دیگر مشترکات ملی و اسطوره‌ها توجه چندانی نشده است. با این امر می‌توان نتیجه گرفت، شاید هیچ یک از مؤلفه‌ها برتری نسبت به دیگری ندارند. یا شاید این گونه باشد که در هر سال یک مؤلفه خاص مدنظر بوده است. یا میزان اهمیت دادن به گونه‌ای تصادفی باشد. به نظر می‌رسد، در این کتب و واحدهای مورد نظر این هماهنگی بطور چشم‌گیری ملاحظه نمی‌شود.