مطالعه فرهنگی موسیقی و اسلام از منظر مردم شناسی موسیقی ( از عصر باستان تا دوره اسلامی)

موسیقی نشانه ای از نظام هماهنگ آفرینش است، مایه تهذیب و آرامش خوی است و در سوق دادن انسان به زندگی آرام و هماهنگ در جامعه و بهبود حیات اجتماعی و سیاسی تأثیر بسزایی دارد. موسیقی عظمت آرزویی منزلت آدمی را به وی گوشزد می کند. نگارنده در این پژوهش با روش اسنادی کتابخانه ای کاربرد موسیقی و هنر آوایی را در بستر جامعه ایران از نگاه مردم شناسی موسیقی مورد بررسی قرار داده است. بسیاری از مظاهر طبیعت، ندای موسیقی را ایجاد می کند. صدای آبشار، ریزش باران، وزش باد از میان برگ های درختان، چهچهه ی بلبل، ... هریک نغمه ای از نوای طبیعت است. انسان در میان این اصوات به دنیا آمد، مبانی موسیقی را از طبیعت آموخت و بعد برای پرستش خدایان آوازهایی را می خواند که تدریجاً به صورت مذهبی و آوازهای دسته جمعی در آمد. در میان تمام ملت ‌ها و به‌ خصوص‌ مـردمان‌ آسـیایی، مـوسیقی و ادبیات در اجرای آیین‌ های دینی از چنان نقش و اهمیتی برخوردار است که در‌ گذشته هیچ آیینی بدون مـوسیقی یا ادبیات مخصوص به خود به اجرا در‌ نمی‌آمد. به همین دلیل‌ است‌ کـه در میان این ملل، مـوسیقی دیـنی و آیینی مهم‌ترین بخش هنر و موسیقی بوده است. مهارت در نواختن آلات و ابزار موسیقی نیز اهمیتی برابر با مهارت در موسیقی اسطوره‌ ای یا غیر دینی‌ داشت. «موسیقی دینی» در ادیان مختلف از جمله اسلام همواره وجـود داشته و منشأ آثار هـنری گوناگونی نیز شده است.