باز مکاشفه بادگیر در معماری ایران با تأکید بر بهینه سازی تهویه در ساختمان

معماری و شهرسازی گذشته ایران دربرگیرنده اصولی است که در دل سنت ها نمود یافته و همواره با تکیه بر خلاقیت و خصایص پایدار، از جایگاه خاصی برخوردار بوده است. این معماری دارای ویژگی های زیبایی شناسانه بسیاری نیز بوده است. از طرفی دست یافتن به شرایط آسایش همواره از دغدغه های اصلی انسان بوده که در گذشته و در اقلیم کویری ایران، این مشکل با تیزهوشی مردم بومی و استفاده از مصالح بومآورد با ابداع ساختاری نو به نام بادگیر مرتفع گردیده است. بادگیر از جمله افتخارات عناصر عملکردی معماری بومی ایران در زمینه تهویه می باشد که همواره در اقلیم های گرم این سرزمین کارایی داشته است. عدم توجه کافی به این عنصر مهم سبب گردیده تا از آن به عنوان یک عنصر عملکردی به روز استفاده نشده و فقط به جنبه نمادین و یا تزیینی بناهای تاریخی تبدیل گردد. هدف از نگارش این مقاله، بازشناسی گونه های متنوع بادگیر و اهمیت آن ها از منظر کارکردی و هویت نمادی می باشد که با استفاده از روش های اسنادی و کتابخانه ای و نیز بررسی منابع موجود تحقق یافته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عملکرد بادگیرها به صورت سیستم سرمایش طبیعی به منظور تهویه، همواره جایگاه خاصی در معماری ایران داشته و به عنوان شاخص ترین نماد اقیم گرم به شمار می رود.