بررسی تاریخچه شکل گیری آیین شبیه خوانی با توجه به سفرنامه های گردشگران خارجی (صفویه – افشاریه – زندیه)

هنر شبیه خوانی آیینی ایرانی - شیعی است که نگاهی نمایش گونه به واقعه کربلا و شهادت امام حسین و یاران باوفایش دارد. از زمان وقوع حادثه روز عاشورا تا گزارش اولین نمایش شبیه خوانی به شکل امروزی در سال 1787 میلادی توسط فرانکلین حدود 11 قرن می گذرد. در خصوص شکل گیری این آیین دو فرضیه مهم وجود دارد؛ اول اینکه؛ برهمکنش عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در طول این 11 قرن، منجر به ثبت اینگونه نمایشی شده و درواقع تکامل آن سیر تدریجی داشته است و دوم اینکه؛ در یک دوره خاص مثلاً صفویه یا زندیه و با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی موجود، شاهد اجرای این آیین سنتی بوده ایم. بررسی گزارش های موجود در سفرنامه های گردشگران و سفیران خارجی در مورد چگونگی برگزاری آیین های سوگواری و عزاداری، به منظور اثبات فرضیه اول موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد. بدین منظور بررسی مقالات، کتاب ها و سفرنامه های دوره های مدنظر و تطبیق آن ها با نظرات کارشناسان به روش تحلیلی - توصیفی، صورت پذیرفته است. به امید آن که مورد توجه پژوهشگران، محققان و علاقه مندان این موضوع قرار گیرد.