شرایط شهود در فقه اسلامی

آیات زیادی درقرآن کریم نسبت به شهادت شهود در سوره های مختلف پیش بینی شده و با بررسی منابع فقهی، اعم از  یکى از بزرگ ‌ترین اهداف اسلام، برقرار کردن عدالت است، این هدف که یکی از برجستـه‌ ترین رسالت ‌های پیامبران الهی به شمار می‌رود، از بارز‌ترین اسبابى است که به برقرارى عدالت کمک مى‌کند. شهادت یا گواهى، راهی است برای تشخیص حق از باطل، و مرزى است که حق‌ طلبى را از ادعاهاى کاذب و دروغین جدا مى‌کند. آیات و روایات آنچه بیشتر از همه به چشم می آید بحث در باب الزام به تحمل و ادای شهادت و حرمت کتمان آن بر اساس ادلّه موجود در این زمینه است. فقها با توجه به آیات و احادیث مرتبط در این مورد به بیان حرمت کتمان شهادت، الزام به تحمل و ادای شهادت پرداختها ند. قرآن کریم در آیات متعدد به حرمت کتمان شهادت پرداخته است. در باب شهادت، علمای شیعه اعم از متقدمان و متأخران از پنج تا ده شرط برای شاهد ذکر نموده‌اند. اکثر علماء شش شرط (بلوغ، عقل، ایمان، عدالت، طهارت مولد و عدم انتفاع) بیان کرده‌اند، و اقلیتی هم شرط اسلام و ایمان را جدا آورده‌اند. در مجموع می توان گفت که قبول بینه و شهادت شهود چه در محضر قاضی و چه در امور غیرقضایی چند شرط عام دارد که در مبحث شهادات جوامع فقهی درباره آنها بحث شده است مانند بلوغ، عقل، ایمان،… که در تعداد این شروط بین فقهای عامه و خاصه اختلافاتی وجود دارد. علاوه بر اینها، دو شرط مرد بودن و شمار شاهدان نیز مطرح است که نسبت به موارد مختلف تفاوت می‌ کند. بینه از نظر دو شرط یاد شده به چهار نوع حق الله، حق الناس غیر مالی، حق الناس مالی و مواردی که آگاهی مردان بطور عادی ممکن نباشد تقسیم می‌ شود.