بررسی الگوی مصرف داروهای مخدر مصرفی در بخشهای جراحی بیمارستان آیت ا... طالقانی

سابقه و هدف: یکی از موارد استفاده از داروهای مخدر، دردزدایی پس از اعمال جراحی می باشد. پژوهش حاضر برای بررسی الگوی مصرف داروهای مسکن تزریقی در بیماران تحت عمل جراحی در بیمارستان طالقانی و بررسی عوامل احتمالی مرتبط با مصرف آن ها طراحی و اجرا گردید.

روش بررسی: این پژوهش با بهره گیری از سیستم استاندارد بین المللی anatomical therapeutic chemical (atc/ddd) در قالب یک مطالعه ی گذشته نگر ارزیابی مصرف دارو drug utilization evaluation (due) طرح ریزی گردید. مصرف داروهای مخدر تزریقی شامل پتیدین، مرفین، متادون، پنتازوسین و فنتانیل در طی یک دوره شش ماهه از اردیبهشت تا مهرماه سال 1382 مورد بررسی قرار گرفت. پس از آنالیزهای اولیه، آنالیزridge regression  برای طراحی مدل نهایی جهت تعیین عوامل مرتبط با مصرف داروهای مخدر  تزریقی مورد استفاده قرار گرفت.

یافته ها: 1029 بیمار تحت عمل جراحی که در طول مدت بستری شان حداقل یک نوع داروی مخدر تزریقی دریافت کرده بودند، وارد مطالعه شدند. مقدار توتال مخدرهای تزریقی مصرفی 335.24 ddd برابر با 4.67 ddd/100 bed days بود. بخش جراحی عمومی بیش ترین (129.32 ddd) و بخش جراحی پیوند کلیه کمترین (11.175 ddd) مصرف داروهای مخدر تزریقی را دارا بودند. مشخص گردید که در این میان بخش جراحی زنان (0.099±0.05 ddd/day) بیشترین و بخش فک و صورت (0.036±0.02 ddd/day)کمترین میزان مصرف روزانه را به خود اختصاص دادند. آنالیزهای آماری چند متغیره مشخص نمود که رابطه معکوسی بین سن بیماران و متوسط مقدار داروی مخدر دریافتی روزانه (ddd/day) وجود دارد. همچنین زنان در مقایسه با مردان از متوسط تجویز داروی مخدر روزانه بیشتری برخوردار بودند (r=0.19, p<0.001).

نتیجه گیری: خصوصیات دموگرافیک بیماران شامل گروه سنی جوان و جنس زن به عنوان عوامل خطر مرتبط با مصرف بیشتر داروهای مخدر مطرح می باشند. این امر می تواند به خصوصیات فیزیولوژیک و یا سایکولوژیک این بیماران مرتبط باشد.