تحلیل ماتریس فضایی شکاف توسعه در مناطق روستایی ایران

تحلیل فضایی وضعیت توزیع شاخص های توسعه روستایی برای بسترسازی تعادل در مناسبات مختلف روستایی حائز اهمیت اساسی است. مسئله ای که شاکله اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد، تحلیل ماتریس فضایی شکاف توسعه در مناطق روستایی ایران است. به این منظور، قلمروی جغرافیایی تحقیق از منظر شاخص های توسعه روستایی نظیر روستاهای مسکونی، جمعیت روستایی، میزان باسوادی، تحصیلات، اشتغال، بیکاری، شرایط طبیعی روستایی، علمی و آموزشی، فرهنگی و ورزشی، سیاسی، اداری و اجرایی، زیر ساخت ها، بهداشتی و درمانی، بازرگانی و خدماتی، امکانات ارتباطی و کشاورزی و با استفاده از فنون تصمیم گیری چند شاخصه مانند الکتر، کوپراس، واسپاس و مولتی مورآ و نیز مجموعه ادغامی مانند میانگین رتبه ها، بردا، کاپلند و پست بررسی و سطح بندی گردید. در نهایت نتایج سطح بندی استان به تفکیک کلیه شاخص ها با بهره گیری از نرم افزار arcgis10.4.1، به شکل نقشه ارائه شد. در پژوهش حاضر، توزیع جغرافیایی سطوح توسعه روستایی، وجود ناهماهنگی فضایی میان مناطق روستایی کشور را اثبات می کند. این ناهماهنگی، در سطح استان های کشور از نظر نماگرهای مورد بررسی در موضوعات مختلف قابل ملاحظه است. بیشتر شاخص های توسعه در نیمه های غربی، شمال و شمال غربی و شمال شرقی و بخش های از مرکز و جنوب کشور متمرکز شده است: به گونه ای که شش ناحیه در مرتبه اول و در وضعیت بسیار مناسب، شش شهرستان در مرتبه دوم و مناسب، شش ناحیه در مرتبه سوم و نسبتاً مناسب، شش ناحیه در مرتبه چهارم و نامناسب و هفت ناحیه در مرتبه پنجم و در وضعیت بسیار نامناسب و به عبارتی موقعیت هشدار قرار گرفته اند.