برآورد پارامترهای مقاومتی توده سنگ اطراف تونل دسترسی اصلی به مغار نیروگاه سد آزاد با روش تحلیل برگشتی

طراحی و اجرای سازه های بزرگ زیرزمینی، انتخاب شکل هندسی و اندازه مقطع، تحلیل پایداری و طراحی سیستم نگهداری آن ها، تابع خواص ژئومکانیکی و شرایط تنش منطقه است. در صورت داشتن خواص مقاومتی توده سنگ، طراحی و اجرای سازه هایی که بر سنگ و یا در سنگ قرار دارند با مشکلات کمتری مواجه خواهند شد. برای دستیابی به این مهم یا باید بهطور مستقیم و با انجام آزمایش های برجا خواص مقاومتی و تغییر شکل پذیری توده سنگ را تعیین کرد و یا با استفاده از نتایج ابزار دقیق و به کمک روش های تحلیل برگشتی پارامترهای مقاومتی توده سنگ را ارزیابی کرد. استفاده از روش های تحلیل برگشتی می تواند در این خصوص بسیار بااهمیت و کم هزینه تر از انجام آزمایش های مستقیم باشد. در این مقاله ابتدا به مدلسازی عددی تونل دسترسی اصلی (mat) به مغار نیروگاه سد آزاد در نرم افزار flac^2d پرداخته شده است و در نهایت بر مبنای داده های حاصل از ابزار دقیق (همگرایی سنج) و انجام تحلیل برگشتی مستقیم با روش جستجوی تک متغیره متناوب، مقادیر چهار پارامتر ژئومکانیکی شامل مدول الاستیسیته، نسبت تنش های برجا، زاویه اصطکاک داخلی و چسبندگی برآورد شده است که نتایج آن به ترتیب برابر مقادیر 8.2 گیگا پاسکال، 1.2، 42 درجه و 1.85 مگاپاسکال به دست آمد.