از دیالکتیک دود شدن و به هوا رفتن تا تخریب خلاقانه در فضای شهری تجربه ی "جاکارتا" درسی تامل برانگیز برای فضای عمومی تهران و سایر کلانشهرهای ایران

شکاف حاصل شده میان طبقات اجتماعی بیش از هر چیز بر فضای شهری تاثیر گذاشته و این فضا را به کارزاریب برای روایت تعارض میان دو گروه ثروتمند و فقیر تبدیل کرده است. این فضای شهری عموما شهری عموما تنها دست آویز قشر رانده شده به حاشیه برای بازماندن در صحنه ی رقابت طبقاتی است و این گروه از نگاه شهرسازان و مسئولین در راستای استفاده بهینه از فضای عمومی، اغلب باعث اغتشاشات بصری ویا معضلات حرکتی می گردند، در راستای حل این معضل، بسیاری از طراحان، سرمایه گذاران و حتی دولت با طرح های نوسازی، بهسازی و بازسازی در جهت حذف این افراد که در ظاهر چهره ی شهر را مخدوش ساخته اند، از تنها تجلی گاه آرمان هایشان، به خصوصی سازی و تجاری سازی این فضاهای شهری پرداخته اند. این مسئله که عمدتا به دلیل نگاه بخشی و کوته بینانه به شهر و فضای شهری و قدرت یافتن سرمایه گذاران در میان کارفرمایان طرح های شهری است تنها بر انباشت سرمایه ی سرمایه داران و توسعه دهندگان شهری مبادرت می ورزد. اصلی ترین قربانی این تضاد باز تولید شونده توسط تغییرات پیاپی کالبد شهری که هم می توان آن را حاصل مدرنیسم و یا سرمایه داری یا هر دو ی آن ها دانست، فضای شهری و منظر شهری است. در این پژوهش با روش پهنانگر و پدیدار شناختی سیر تغییراتو نگرش ها از دیالکتیک دود شدن و به هوا رفتن از نظر "مارکس" تا مصرفی نمودن شهرها در بیان "هاروی"، به تخریب خلاقانه اصطلاح بکار برده شده توسط "شومپییر" رسیدیم که نگاهی نو به جامعه کارآفرین مدرن دارد. طی مطالعات کتابخانه ای و بررسی تطبیقی توصیف این تعریف رایج در زمینه کارآفرینی با مسائل شهری، تجربه ی شهری جاکارتا را به عنوان پایتخت کشوری در حال توسعه تجربه و آینه ای برای شهر تهران یافتیم که در آن طراحان و مسئولان خود آگاه یا ناخودآگاه با نوسازی ها و تجاری سازی فضا نه تنها این معضل را حل نکرده بلکه به آن دامن می زنند. جاکارتا که اختلاف طبقاتی در آن به دلیل عدم توجه طرح ها و برنامه ها به آن ها و حتی مشکلات عمده مدیریتی بسیار گسترش یافته است، به نوعی آینده ای مذموم برای کلانشهر تهران را نمایش می دهد که در صورت تداوم طرح های بی پایه شهری و حتی معماری و تخصیص فضا به ویژه در بافت های مرکزی که تبدیل به مکان مبادلات تجاری شده، رخ خواهد داد. از این رو این مقاله با بررسی این تجربه و تطبیق آن با مفاهیم ارائه شده سعی در ارائه راهکارهایی در جهت پرهیز از این نتایج دارد.