بازتاب اسطوره اسفندیار در دیوان خاقانی، انوری و مسعود سعد

با فروکش کردن فرایند شاهنامه نویسی از عصر سامانی، به تَبَعِ آن، توجه به اسطوره های ایرانی که مایه فخر ایرانیان بودند، در شعر شاعران کلاسیک قرن ششم کمتر شد. با این وجود، اشارات مختصری هم که پیرامون اساطیری همچون رستم، اسفندیار، سیاوش و ... در شعر این شاعران وجود دارد، در قالب تلمیحات و تصویرهای بلاغی و ادبی با رویکردی غیر اساطیری است. یکی از این اساطیر، اسفندیار، پهلوان رویینتن ایرانی می باشد که در سروده های خاقانی، انوری و مسعود سعد از شاعران قرن ششم، بدان اشاره شده است. ازاین رو، پژوهش حاضر برآن است تا با رویکردی توصیفی-تحلیلی، چگونگی بازتاب اسطوره اسفندیار را در شعر شاعران مزبور بررسی کند. یافته های پژوهش، نشان می دهد که بسامد اندک استفاده از اسطوره اسفندیار در سروده های خاقانی، انوری و مسعود سعد در راستای بیان شکوه تمدّن و فرهنگ ایرانی نیست بلکه بیشتر در خدمت به تصویر کشیدن و بیان شکوه و عظمت ممدوحان این شاعران است. دلیل این امر نیز، سلطه حکومت های غیرایرانی هم چون سلجوقیان و خوارزمشاهیان بر سرزمین ایران بود که کم تر توجهی به اساطیر و مفاخر ملی ایران داشتند.