طرح مرمت شهری و ساماندهی محله موسوی شهر مراغه

شهر قدیم مراغه بر اساس تاریخ نوشته های بر جای مانده و توصیفات سیاحان ساختاری هم چون سایر شهرهای تاریخی کشور دارد. محله موسوی یکی از محلات قدیمی شهر در مرکز بافت تاریخی دارای میراث ملموس و ناملموس بی شماری می باشد. محله با داشتن ارزش های والای کالبدی، عملکردی، اقتصادی و فرهنگی، به دلیل فرسودگی واحدهای مسکونی، ضعف زیر ساخت ها، مشکلات زیست محیطی، مشکلات معیشتی مردم، انفعال مدیریت شهری و متخصصین، مرمت های شتاب زده مسیر رکود و عقب ماندگی را طی می کند. بنابراین باز زنده سازی و احیاء محله موسوی به عنوان جزئی از هویت شهر در این برهه تاریخی ایجاب می کند (ضرورت می یابد). امروزه کم تر پژوهشی را می توان یافت که مرمت شهری و ساماندهی محله موسوی شهر مراغه را مورد واکاوی قرار داده باشد. این مقاله برای نخستین بار به باز زنده سازی محله موسوی با بررسی مقوله های کالبدی- فضایی- عملکردی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی- تاریخی، مدیریتی- اجرایی، زیست محیطی و ترافیکی پرداخته است. روش انتخابی این تحقیق، توصیفی- تحلیلی که بر اساس مطالعات کتابخانه ای، میدانی و ترسیمی، موارد گوناگون حوزه مورد مطالعه را بررسی و ترسیم گشته است. این نوشتار سعی بر آن دارد تا با بررسی پتانسیل ها و ظرفیت های تاریخی و موجود در محله موسوی را آشکار ساخته و با الگو قرار دادن تجارب بین المللی و ملی سیاستی متناسب با شرایط محله و برنامه ای جامع و راهبردی ارائه نماید. بر اساس یافته های به دست آمده از این جستار مشخص گردید. از عوامل اصلی شکست طرح های مرمتی در محله عدم مشارکت ساکنین، عدم توجه به کاربری های مورد نیاز محله و عدم هماهنگی ارگان های مسئول بوده است. در تحقیق حاضر در طرح ساماندهی محله به مولفه هایی چون بازآفرینی کارکردی، انطباق مکان و زمان در تعیین عملکرد جدید، تقویت هویت اجتماعی، تقویت حریم بناهای تاریخی، ارتقای سیستم زیست محیطی و آموزشی و ایجاد یک مدیریت یکپارچه بافت تاریخی، در راستای حفاظت هدفمند و توسعه پایدار و تاملی سازگار بین بافت قدیم و جدید ایجاد گردد. ارائه ضوابط و اصول مرمت شهری و طراحی میان افزا برگرفته از هویت بومی معماری و شهرسازی منطقه، مهم ترین گامی است که امروز باید در برنامه های مدیریتی و حفاظتی این بافت ها گنجانده شود.