شناسایی و اولویت بندی مداخله در بافت های فرسوده ی شهر محمودآباد نمونه با بهره گیری از مدل (ahp) و منطق فازی در (gis)

یکی از مشکلات اساسی شهرهای ایران مسئله ی فرسودگی بافت های شهری است که در اثر توسعه شتابان شهرهای بزرگ و کوچک در سال های اخیر و شکل گیری نواحی جدید سکونتی در داخل شهرها به وجود آمده است، این مسئله باعث جابهجایی شهروندان و به تبع آن کاربری های مهم شهری از نواحی سکونتی اولیه به نقاط جدید گردیده است. به تدریج هسته های اولیه ی سکونتی از نظر کارکرد و کالبد دچار مشکلات و تغییرات اساسی شده، به سمت فرسودگی و افت کیفیت زندگی شهروندان پیش رفته است، از این رو نوسازی، بازسازی و بهسازی این بافتها در کنار بافت های جدید یکی از دغدغه های مهم مدیران، طراحان و برنامه ریزان شهری است. هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی بافت های فرسوده ی شهر محمودآبادنمونه است که در فاصله ی 7 کیلومتری غرب شهر قزوین، در شمال بزرگراه قزوین _رشت قرار دارد. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش توصیفی تحلیلی انجام می پذیرد. با درنظرگرفتن 6 شاخص کالبدی و استفاده از مدل تحلیلی چندمعیاره (ahp) و منطق فازی و هم چنین بهره گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) ابتدا هر یک از این شاخص ها به صورت لایه های جداگانه در سامانه ی (gis)، فازی شدند و برای جلوگیری از عدم یکپارچگی، هر یک از لایه های اطلاعاتی بی مقیاس گردیده و با توجه به وزن هر شاخص در مدل (ahp)، بافت های فرسوده ی شهر نهایتاً در قالب نقش های در چهار کلاس دارای فرسودگی زیاد، فرسودگی متوسط، فرسودگی کم و فاقد فرسودگی برای نوسازی و بهسازی طبقه بندی شده اند. نتیجه ی مطالعه نشان می دهد که از مجموع 84 هکتار مساحت شهر، هسته ی قدیمی شهر یعنی بلوک های دارای فرسودگی زیاد و متوسط با مساحت های 10 و 20 هکتار (12 و 24 درصد) به ترتیب در اولویت اول و دوم، بافت های جدیدتر به دور هسته ی اولیه دارای فرسودگی کم با مساحت 23 هکتار (27 درصد) در اولویت سوم مداخله قرار می گیرند، هم چنین بلوک های نوساز در نواحی شمالی و غربی محدوده که فاقد فرسودگی می باشند، با مساحت 31 هکتار (37 درصد) به عنوان پهنه غیر فرسوده ارزیابی می شوند، از این رو می توان تلفیق مدل های تصمیم گیری چندمعیاره و منطق فازی را با gis به عنوان مدلی کارآمد در شناسایی و تصمیم گیری مسائل شهری علی الخصوص فرسایش و فرسودگی بیان نمود.