بررسی بصری الگوهای هندسی در خانه های قاجاری تبریز

در جوامعی که به دلیل قدمتشان، با دیرینگی زندگی اجتماعی و شهرنشین رو به رو است، فرهنگ اجتماعی تثبیت شده ای در آن ها می توان مشاهده کرد. معماری محل سکونت انسان ها بیش از هر چیزی به نحوه زندگی، ادراک و برداشت آن ها و نیز ویژگی های جغرافیایی محل سکونتشان بستگی دارد. و به طور کلی معماری، تبلور ادراک و باور انسان که در ساخت مکان سکونت وی متجلی می شود. هم چنین بخش عمده بافت های شهرهای تاریخی ایران را خانه های مسکونی تشکیل می دهد و تدبر در آن ها که بر اساس نیازهای انسانی ایرانی و محیط ساخت شکل گرفته اند می تواند در رسیدن به الگوی مسکن مناسب سودمند باشد. به دلیل نزدیکی دوره قاجار به زمان معاصر و محفوظ ماندن تعدادی از آثار این دوره به خصوص خانه ها، فرصت مناسبی جهت بررسی خانه های این دوره وجود دارد. شهر تبریز به علت اهمیت بالای شهر در آن دوران و تعداد زیاد خانه های باقی مانده از آن دوران مناسب بررسی در این زمینه می باشد. اگر چه این بناها عمدتاً به دوره قاجار تعلق دارند لیکن توانسته اند بخش اعظم دست آوردهای فضایی قرن های پیش از قاجار را در خود گرد آورند. لازمه گونه شناسی قرار دادن نمونه های مشابه در یک گروه و بررسی الگوهای به کار رفته در هر گروه است که خانه های تاریخی تبریز را می توان بر اساس عوامل متعددی از جمله الگوی شکلی، الگوی فرهنگی، الگوی اقلیمی، سازه و مصالح و زمان ساخت بررسی کرد.