تبیین جایگاه معماری مساجد در فرهنگ ایرانی- اسلامی

مسجد نمادی بی نظیر از معماری اسلامی و نمایشگاهی از هنر اسلامی است. مساجد مهم ترین فضای معماری در سرزمین های اسلامی است که علاوه بر گرایش دینی، نقش اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... نیز ایفا کرده اند. در واقع اولین پدیده معماری اسلامی که با ورود اسلام در ایران نمود عینی پیدا کرد، مسجد بود. این بناها عمدتا معابد، کلیساها و آتشکده هایی بودند که بنا به ضرورت عملکردی تغییر شکل یافتند. در مساجد ایرانی، با تاکید بر عینیت بخشیدن به روح معنوی مکان و با عنایت به دامنه گسترده ای از نیازهای فردی، اجتماعی و اقتصادی انسان، مجموعه ای از اصول و ضوابط ملموس و محسوس در سازماندهی فضاهای کالبدی مسجد بکار گرفته شد و محصول آن مکانی معنادار با هویتی روشن، خوانا و قابل تصور و به یاد ماندنی است. معماری ایرانی- اسلامی، شیوه ای از معماری است که تحت تاثیر فرهنگ ایرانی و اسلام بوجود آمده است. پژوهش حاضر، پژوهش کیفی و کمی با جمع آوری داده های کتابخانه ایست با تبیین جایگاه معماری مساجد که تکیه بر پتانسیل های معماری ایرانی- اسلامی و اهل بیت (ع) دارد. این مقاله به بررسی معماری مساجد با تکیه بر فرهنگ ایرانی پرداخته، عناصر معماری مساجد را معرفی می کند و در نتیجه نقش هر یک از عناصر را تشریح نموده و در نهایت شکوه معماری ایران که جلوه ای است از عظمت تاریخی، فرهنگی و دینداری، در قالب بنایی ارزشمند بنام مسجد را روایت می کند.