تمایل به تغییر الگوی کشت برای زراعت زعفران، راهکاری کاربردی برای مقابله با کم آبی (مطالعه موردی: دشت نیشابور)

رایگان بودن آب در بخش کشاورزی ایران، موجب شده است تا در محاسبات قیمت تمام شده محصول، اقتصاد آب که صاحب نظران آن را عوامل در کاهش اهمیت بهره وری آب معرفی نموده اند، لحاظ نگردد. ضرورت اجرای سیاست های انقباضی، از جمله نصب کنتورهای هوشمند، جلوگیری از اضافه برداشت، اخذ جریمه ای سنگین برای تخلفات برداشت غیرقانونی و هم چنین ورود محاسبات سود-منفعت می تواند به عنوان عوامل کنترلی در تغییر رفتار کشاورزان با مقوله آب باشد. یکی از مهم ترین موارد کاربردی در ورود ارزش اقتصادی آب، تغییر الگوی کشت می باشد. ارزیابی موفقیت کشاورزان از تغییر الگوی کشت ناشی از مدیریت ریسک کم آبی، ضرورتی اساسی در تداوم تغییر الگوی کشت یک منطقه محسوب می شود. استفاده از آبیاری تحت فشار، کاشت محصولاتی با نیاز آبی پایین و بهره وری اقتصادی بالا مانند زعفران، مدیریت علف های هرز، قیمت گذاری واقعی آب، اجرای سیاست های تشویقی برای استفاده صحیح از منابع آبی و بازچرخانی هرز آب ها، منجر به افزایش بهره وری آب خواهد گردید. در این پژوهش، میزان تمایل کشاورزان دشت نیشابور به تغییر الگوی کشت به سمت زراعت زعفران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد از 88 درصد مناطق دارای شرایط اکولوژیکی مساعد، 87 درصد مناطق زراعی، کشت زعفران را در زراعت خود وارد نموده اند و تنها یک درصد از مناطق تمایلی به زراعت زعفران نداشتند.