بررسی عوامل موثر در خلع ید و خاتمه قرارداد پیمانکاران ساختمانی (مطالعه موردی: هلدینگ عمران و ساختمان تراز پی ریز، وابسته به صندوق بازنشستگی کشوری)

در توجیه موفقیت هر پروژه عمرانی برخی عوامل از قبیل زمان، هزینه، عملکرد، کیفیت و رضایت همه ذینفعان دخیل هستند. در این میان اتمام به موقع پروژه با در نظر داشتن هزینه و زمان پیش بینی شده، از جمله عوامل اصلی به حساب میآیند که عدم برآورد آن ها باعث برآورده نشدن خواسته های کارفرما و اهداف طرح یا پروژه می گردد. در این میان پیمانکار به عنوان رکن اصلی اجرایی، نقش مهمی در این موفقیت ایفا می کند. بنابراین مقررات و بخشنامه ها، در برخی موارد در صورت بروز تخلف از سوی پیمانکار و یا برآورده ننمودن شرایط پیمان، به کارفرما اجازه خلع ید پیمانکار و یا فسخ قرارداد را می دهد. در این تحقیق با هدف بررسی علل موثر بر خلع ید و خاتمه قرارداد پیمانکارهای ساختمانی هلدینگ عمران و ساختمان تراز پی ریز، وابسته به صندوق بازنشستگی کشوری، به بررسی نقش پیمانکار، کارفرما، مقررات و بخشنامه ها و سایر عوامل خارجی موثر بر خلع ید و خاتمه قرارداد پیمانکاران ساختمانی پرداخته شده است. بدین منظور پس از بررسی ادبیات موضوع، در مرحله اول با طراحی پرسشنامه ای بر اساس عوامل شناسایی شده از ادبیات و توزیع آن بین تعدادی از پروژه ها به کمک مصاحبه با مهندسین مشاور، پیمانکاران و نمایندگان کارفرما، 5 پروژه مرتبط براساس معیارهای ذکر شده در تحقیق انتخاب شده و به شناسایی معیارهای موثر بر خلع ید و خاتمه قرارداد پیمانکاران پرداخته شد. پس از جمع بندی، این معیارها در قالب پرسشنامه تنظیم شده به صورت پنج گزینه ای لیکرت، میان جامعه آماری تحقیق توزیع شد. جامعه آماری این پژوهش متشکل از مهندسین مشاور و پیمانکار در شرکت ساختمانی و کارفرمایان پروژه های هلدینگ عمران و ساختمان تراز پی ریز، با روش نمونه گیری تصادفی صورت گرفت. روش نمونه گیری انتخابی براساس انتخاب پروژه های با اطلاعات در دسترس بوده و پس از جمع آوری نتایج حاصل از پرسشنامه ها، به کمک نرم افزار spss به تجزیه و تحلیل آن ها پرداخته شد. پایایی و روایی پرسشنامه بررسی شد. هم چنین در آمار استنباطی جهت بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، و جهت برآورد نتایج فرضیات از آزمون t تک نمونه ای و رتبه بندی فریدمن جهت اولویت بندی متغیرها و شاخص هایشان استفاده شد. مطابق با مطالعه چند موردی انجام شده و نتایج آزمون فریدمن، کارفرما اولویت اول به عنوان عامل تاثیرگذار در خلع ید و خاتمه قرارداد پیمانکاران ساختمانی می باشد. پس از آن به ترتیب پیمانکار، عوامل خارجی و مقررات و بخشنامه ها به عنوان عوامل تاثیرگذار در خلع ید و خاتمه قرارداد شناخته شده اند. هر یک از این عوامل، زیرمعیارهایی داشتند که آن ها نیز رتبه بندی شدند. در نهایت این تحقیق با ارائه راهکارهایی برای کاهش بروز خلع ید و خاتمه قرارداد در شرکت مورد مطالعه و پیشنهاداتی برای پژوهش های آتی به پایان رسیده است.