اثر گرد و غبار بر خصوصیات مرفولوژیکی، ترکیبات و عملکرد گیاهان دارویی

تنش های محیطی ناشی از آلودگی هوا و گرد و غبار به عنوان یکی از مشکلات محیط زیستی اخیر کشورمان، مسئول آسیب های گیاهی شناخته می شوند. گیاهان دارویی بسیار حساس به آلودگی های محیطی و ذرات و گرد و غبار هستند و هنگامی که معرض عناص آلوده و سمی قرار می گیرند ممکن است ترکیبات و عناصر آن ها تغییر کند و استفاده از آن ها برای سلامت انسان ها مضر باشد. این موضوع باعث ترغیب محققان بسیاری به بررسی اثر آلودگی ها بر روی گیاهان دارویی شده است و این مقاله تحقیقات انجام شده آن ها را در زمینه اثر آلودگی هوا و بخصوص گرد و غبار بر خصوصیات فیزیکومرفولوژیک و عملکرد گیاهان دارویی مرور می کند. نتایج آن ها نشان داده است که آلودگی هوا می تواند به طور مستقیم از طریق اندام هوایی گیاهان دارویی اثر بگذارد. گیاهانی که این آلاینده ها را از سیستم های خود جذب می کنند باعث تغییراتی در فرایندهای بیوشیمیایی آن ها یا انباشت متابولیت های خاصی می گردد. یکی از شایع ترین آثار آن، ناپدید شدن تدریجی کلروفیل و زرد شدن برگ است که با کاهش ظرفیت فتوسنتز همراه می گردد. غلظت قندهای کل و محلول به طور قابل توجهی در گونه های حساس به آلودگی هوا کاهش می یابد. اثرات زیان آور آلاینده ها بوسیله تولید گونه های اکسیژن واکنشی (ros) در گیاهان باعث تخریب پراکسیداسیون مولکول های سلولی می شود. اثرات آلاینده ها بر روی گیاهان شامل تخریب رنگدانه، تخریب لیپیدهای سلولی و پراکسیداسیون چرب غیر اشباع می باشد. بررسی برخی گیاهان دارویی در معرض آلودگی نشان می دهد که خود آن ها می توانند منشا عناصر سمی شوند.