بررسی تلمیحات و اشارات دیوان سیدرضی دانش مشهدی

مقاله بررسی تلمیحات و اشارات دیوان سیدرضی دانش مشهدی

شاعران برای بیان اغراض خود از شیوه ها و شگردهای مختلفی استفاده می کنند. یکی از شگردهای پرکاربرد بلاغی در ادب فارسی تلمیح است، که شاعر یا نویسنده با رعایت ایجاز به داستانی، شعری یا مثلی اشاره می کند، تا ضمن بیان اندیشه خود، به زیبایی کلام خود نیز، بیفزاید. سید رضی دانش مشهدی از سادات رضوی و شاعران قرن یازدهم هجری است که در دیوان خود از انواع تلمیح اساطیری، تاریخی، داستانی و قصص قرآن، بهره گرفته است. در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی به بررسی تلمیحات دیوان سیّد رضی دانش مشهدی پرداخته می شود و اهداف و دلایل استفاده شاعر از ذکر تلمیحات بیان شود، تا ازین رهگذر جایگاه اساطیر، تاریخ، آیات و روایات دینی و تأثیر آن بر تفکّر دینی این شاعر باز شناخته شود. کاربرد انواع تلمیح در دیوان دانش مشهدی، نشان دهنده وسعت آگاهی و پشتوانه فرهنگی و ادبی شاعر است. آمیختگی تلمیح با آرایه های دیگر ادبی چون ایجاز، تداعی، تشبیه و مبالغه، در دیوان سیّد رضی، شیوایی بیان و زیبایی ترکیبات وی را دو چندان می سازد.