بازتاب نظریه ی صفت پنج عاملی در شخصیت شمس تبریزی

بازتاب نظریه ی صفت پنج عاملی در شخصیت شمس تبریزی

بررسی شخصیت روانی شمس تبریزی می‌تواند بسیاری از گره ها، ابهام ها و پیش داوری ها را درمورد شخصیت وی حل کند. شخصیت شمس تبریزی مانند بسیاری از بزرگان و عارفان، شخصیتی غیرعادی، مبهم و غیرقابل پیش‌بینی بوده است و در این شکی نیست که کسی نمی‌تواند او را آن طور که هست بشناسد و این پژوهش گامی در جهت شناخت بخشی از ویژگی‌های او بوده و نمی‌توان گفت با انجام چنین پژوهشی به تمامی ویژگی‌های شخصیتی او پی خواهیم برد. و این امر برای شخصیتی چون شمس غیرعادی نیست. در این پژوهش با استفاده از رویکرد صفات در شخصیت و با تکیه بر نظریه ی صفت ۵ عاملی مک کری و کاستا با آوردن شاهد مثال‌هایی درباره ی رفتار و ویژگی‌های شمس از منابع مختلف به واکاوی ویژگی‌های شخصیتی شمس پرداخته ایم. در این پژوهش به سوالاتی چون شمس که بود؟ و شخصیت وی چه ویژگی‌های روانشناختی داشت؟ و در موقعیت های مختلف چگونه رفتار می‌کرد؟ و غیره پاسخ داده می شود.

از آنجایی که رفتارهای شمس دارای تناقض است و با توجه به حالات درونی وعرفانی وی و همچنین متغیر بودن رفتارش متناسب با موقعیت های بیرونی، نمی‌توان به‌طور قطعی درباره ویژگی‌های شخصیتی وی نظر داد. اما با همه ی این تفاسیر دستاوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که ویژگی‌های شخصیتی شمس تبریزی در این نظریه به این صورت هست: در مؤلفه‌های برون گرایی و روان رنجور خویی شخصیت شمس تبریزی در میانه پیوستار قرار می گیرد یعنی از ویژگی‌های هر دو قطب عامل برونگرایی و روان رنجور خویی برخوردار است. در عامل های گشودگی و توافق و وظیفه‌شناسی مشخص شد که شخصیت شمس مطابقت بیشتری با این عامل ها دارد. یعنی دارای صفات شخصیتی مانند: متواضع، دل رحم، رک گو، دوست داشتنی، قانونمند، وظیفه‌شناس، سخت کوش، فداکارو آزاد منش.