ساختار مفهومی ابعاد روانی مراقبت معنوی بر اساس آیات و روایات

ساختار مفهومی ابعاد روانی مراقبت معنوی بر اساس آیات و روایات

سابقه و هدف: معنویت و مراقبت معنوی جزء جدایی‌ناپذیر مراقبت کل­نگر محسوب می‌شود و توجه به ابعاد روحی و روانی آن می­تواند نقش مهمی در بهبودی بیماران و دستیابی به اهداف سلامتی داشته باشد. به مفهوم مراقبت معنوی در حیطه­های دینی، روان‌شناختی و پزشکی توجه جدی شده است. توجه به ساختار مفهومی مراقبت معنوی از دیدگاه دین مبین اسلام به تعیین شاخص­های آن کمک می­کند. ازاین‌رو هدف از پژوهش حاضر بررسی ساختار مفهومی ابعاد روانی مراقبت معنوی بر اساس آیات و روایات بود.

روش کار: این پژوهش مطالعه­ای توصیفی-تحلیلی و از نوع کتابخانه­ای است. بدین منظور ابعاد روحی و روانی مراقبت معنوی در متون دینی اسلام (آیات و روایات)، با استفاده از نرم‌افزار کتابخانۀ دیجیتال اسراء در قرآن و منابع اسلامی و تارنمای تدبر (بنیاد علوم و معارف اسلامی) به‌ویژه آثار مکتوب آیت‌الله جوادی آملی، تفسیر نمونۀ آیت‌الله مکارم شیرازی و تحف‌العقول بررسی شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی دربارۀ این پژوهش گزارش نکرده­اند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بُعد روانی مراقبت معنوی شامل چهار زیرمقولۀ سازگاری فرد با خود، باورهای کارآمد در سازگاری با مسائل، داشتن روحیۀ انتقادپذیری، داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات و بُعد روحی مراقبت معنوی شامل چهار زیرمقولۀ ارتباط انسان با خدا، خود و دیگران و همچنین طبیعت است.

نتیجه‌گیری: توجه به ابعاد روانی مراقبت معنوی می­تواند در پذیرش و سازش شرایط موجود و حتی مرگ بیمار کمک کند. بنابراین، اعضای گروه سلامت باید با این مفاهیم آشنا باشند و با ارائۀ مراقبت مناسب، تحمل درد و رنج حاصل از بیماری را تسهیل نمایند.