ارزیابی دانش، نگرش و عملکرد ایمنی کشاورزان و باغداران نسبت به مسایل ایمنی در هنگام استفاده از سموم در مزارع استان آذربایجان غربی

مقدمه: کاربرد سموم برای حفظ و ارتقاء کیفیت محصولات کشاورزی در چند دهه اخیر توسعه زیادی یافته است. استفاده در مقیاس وسیع و ناآگاهی از خطرات ایمنی و بهداشتی سموم در مراحل تهیه و ترکیب، زدایش سموم از سطوح آلوده و مسمومیت های ناشی از آن، نگرانی‌های زیادی را در این صنعت به وجود آورده است. اطلاع از میزان آگاهی و نگرش افراد در معرض می‌تواند در تدوین برنامه‌ها و اقدامات مدیریتی و کنترلی سهم بسزایی داشته باشد. این مطالعه با هدف بررسی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد کشاورزان و باغداران استان آذربایجان غربی در زمینه مسائل ایمنی در هنگام کار با سموم انجام شد.

روش کار: این بررسی به صورت مقطعی _ توصیفی در کشاورزان و باغداران استان آذربایجان غربی در نیمه اول سال 1394 انجام گرفت. در این مطالعه ۲۹۰ پرسشنامه ساختار یافته در بین جامعه مورد مطالعه توزیع شد که روایی پرسشنامه توسط صاحب‌ نظران تأیید و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تأیید گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای spss نسخه 20 و excel انجام گرفت.

نتایج: نتایج نشان داد که اکثر کشاورزان (۹۸%) بر این باورند که سموم می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامتی بر جای بگذارد. ۹۴% از کشاورزان سموم را به عنوان یک ضامن بر بازدهی بالا و کیفیت محصول می‌دانستند. با توجه به آگاهی اغلب افراد از اثرات سوء سموم بر انسان، ۵۳٫۷ % کشاورزان از وسایل حفاظتی استفاده نمی‌کردند. از بین افرادی که از وسایل حفاظتی استفاده می‌کردند ۴۴٫۷۸ % از چکمه، ۴۶٫۲۷% از کلاه و ۱۸٫۶۶% از روپوش و تنها ۶% از ماسک در حین کار استفاده می‌کردند. کشاورزان دلایل اصلی عدم استفاده از وسایل حفاظتی را ناراحت ‌کننده بودن (۶۲٫۷۶%)، و در دسترس نبودن (۱۵٫۱۷%) وسایل بیان کردند.

نتیجه گیری: نتایج نشان از بالا بودن آگاهی افراد در مورد اثرات نامطلوب آفت ‌کش‌ها داشت، اما آگاهی افراد در زمینه نحوه استفاده از وسایل حفاظتی کم بود. آلودگی ثانویه ناشی از وسایل حفاظتی نیز از جمله مسائلی است که باید به عنوان یک امر مهم در بهداشت و سلامت افرادی که مواجهه مستقیم ندارند مورد توجه قرار بگیرد. امر آموزش کشاورزان و باغداران در ارتباط با مسائل ایمنی و همچنین در نظر گرفتن آسایش و راحتی وسایل حفاظتی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.