مقایسه بیان فاکتور رونویسی c-fos در موش های سوری نر و ماده طی قطع وابستگی به مرفین با و بدون تجویز حاد بابونه

زمینه و هدف: برخی مطالعات حاکی از تفاوت وابستگی به داروهای مخدر و پاسخ به درمان های دارویی گیاهی و صناعی بین جنس نر و ماده است. از آنجائی که نشان داده شده بیان فاکتور رونویسی c-fos به هنگام سندرم ترک مرفین در بسیاری از مناطق مغز حیوانات نر افزایش چشم گیری می یابد و با توجه به اثر تسکینی و آرام بخشی گیاه بابونه، این مطالعه با هدف مقایسه تغییرات این فاکتور در زمان قطع وابستگی به مرفین با و بدون تجویز این داروی گیاهی در مغز موش سوری نر و ماده بالغ طراحی و اجرا گردید.

مواد و روش کار: در این مطالعه آزمایشگاهی که در سال 1386 در دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد از 56 سر موش سوری نر و ماده نژاد nmri در قالب 8 گروه 7 تایی استفاده شد گروه ها شامل: دریافت کننده مرفین+سالین، مرفین+نالوکسان، مرفین+عصاره هیدروالکلی بابونه (30 mg/kg) +نالوکسان و مرفین +سالین+نالوکسان بودند. برای ایجاد وابستگی از دوز فزاینده مرفین (20,40,80 mg/kg) طی چهار روز استفاده شد و جهت قطع وابستگی مرفین، نالوکسان (5 mg/kg) تزریق شد. جهت بررسی سلولی mrna، بافت مغز 90 دقیقه پس از تیمار در هر گروه استخراج شد. با استفاده از پروب نشاندار c-fos و بتااکتین (کنترل مثبت) و روش dot bloting میزان بیان c-fos به کمک نرم افزار zero dscan به دست آمد و با آزمون های duncan, anova, t و نرم افزار spss آنالیز گردید و سطح معنی داری نیزp<0.05  در نظر گرفته شد.

یافته ها: بر اساس یافته های این مطالعه میزان بیان فاکتور رونویسی c-fos در مغز موش های نر پس از قطع مرفین توسط نالوکسان افزایش یافته بود در حالی که در موش های ماده این میزان کاهش یافته بود (p<0.01). عصاره بابونه باعث کا هش میزان فاکتور رونویسی c-fos در مغز موش های نر شد در حالی که در موش های ماده اثر تقویتی داشت (p<0.05).

نتیجه گیری: به نظر می رسد فرآیندهای سلولی دخیل در وابستگی به مرفین و پاسخ به درمان بابونه وابسته به جنس بوده و احتمالا این تفاوت در پاسخ دهی مربوط به نقش هورمون های جنسی در فرآیند های فوق می باشد.