حقوق شهروندی و اصول و قوانین شهری

گسترش شهرنشینی و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را لازم ساخته است. در تمدن های سنتی امر قدسی در همه ی شئون حیات بشری متجلی است ولی امروزه متأسفانه همه ی امور را از دیدگاه ناقص علوم ناسوتی بشری می نگرندو جایگاه امر قدسی را در شئون حیات بشری لحاظ نمی کنند. حقوق شهروندی ناظر به حقوق فطری انسان است و سلب ناپذیر، غیر قابل تخلف و ازلی و ابدی است. از طرفی هدف حقوق شهری، وصول به دو مقصود نظم و عدالت است. گاهی موارد دستیابی به هر دو هدف میسر نیست و ناچاراً یکی فدای دیگری می شود. به عنوان مثال وجود طرح های شهری سبب محدودیت مالکیت برخی از مالکین املاک و اراضی شهری می شود. چنین وضعی عادلانه نیست اما نیاز شهر به فضاهای عمومی چنین محدودیت هایی را توجیه می کند و عملاً سبب برتری نظم بر عدالت می شود. در زمینه حقوق شهری قواعد حقوقی چهرهای خاص دارند. قواعد آمره (یا التزامی قوانینی هستند که اراده افراد در صورتیکه مخالف آن ها باشد بی اثر است) و مربوط به نظم عمومی (نظم عمومی عبارتست از نظام کشور یعنی نظم سازمان ها و مقرراتی که ناگزیر دولت باید آن ها را به معرض اجراء بگذارد) هستند. بنابراین به همان ترتیبی که توسط قانون گذار وضع شده اند، اجرا می شوند و هرگونه توافقی در مخالفت با آن باطل و بی اثر است، به عنوان مثال صدور پروانه ساختمانی مستلزم طی تشریفاتی از قبیل ارائه مدرک، معرفی مهندس ناظر و پرداخت عوارض است. توجه به قواعد آمره حقوق شهری و رعایت آن از جانب شهرداری حقوق عمومی را تضمین میکند. در این زمینه توجه به حق مکتسبه اشخاص اهمیت مضاعفی دارد. لذا آشنایی با ضوابط و مقررات شهرسازی و حقوق شهروندی برای دست اندرکاران ساخت و سازهای شهری امری ضروری و واجب است.