بررسی نظریه اخلاق فضیلت از منظر غزالی با تاکید بر کتاب اخلاق

بررسی نظریه اخلاق فضیلت از منظر غزالی با تاکید بر کتاب اخلاق

اخلاق فضیلت در کنار وظیفه گرایی و فایده گرایی از زیرشاخه های اخلاق هنجاری به شمار می رود و یکی از سه رویکرد اصلی حوزه ی اخلاق هنجاری به شمار می رود. رویکرد وظیفه گرایی بر وظایف یا قواعد اخلاقی تاکید می کند و رویکرد فایده گرایی بر پیامدهای اعمال تاکید دارد، در حالی که اخلاق فضیلت بر فضایل و شخصیت اخلاقی تاکید می کند. اخلاق فضیلت که تا پیش از دوران رنسانس تنها رویکرد اخلاقی بود و در دوران روشنگری مورد غفلت واقع شد، در قرن بیستم بار دیگر احیاء شد و متفکران این حوزه تقریرهای بدیعی از آن ارائه دادند.

یکی از نگرانی های مشترک در میان مدافعان اخلاق فضیلت ارسطویی، پرداختن به مسئله منش انسانهاست. این مسئله که در دو قرن گذشته، به طور خاص مورد مداقه پژوهشگران حوزه تعلیم و تربیت بوده، پس از احیای اخلاق فضیلت در دهه 1950 به سوی کاربست عملی رویکردهای فضیلت محور در تربیت اخلاقی، پیش رفته است.

غزالی هم مانند ارسطو در کتب اخلاقی خود از سعادت انسانی بحث می کند اما بر خلاف ارسطو سعادت را اخروی می داند زیرا سعادت به عنوان خیز اعلابه بهترین جزء وجود ما (نفس) است و این جزء متعلق به این دنیا نیست بلکه جایگاه اصلی او عالم اخروی است و نفس زمانی به این سعادت می رسد که عالم دنیوی را ترک کند. سعادت به نظر غزالی دو مرتبه دارد. مرتبه اول رسیدن به بهشت است و رتبه دوم بالاترین درجه سعادت است معرفت خداست. به همین خاطر غزالی فضایل توفیقی شرعی و صوفیانی را مهمترین عامل در رسیدن به سعادت می داند.