نقش مسجد در ایجاد هویت ایرانی- اسلامی

یکی از بارزترین وجوه هویتی جامعه ی اسلامی مسجد بوده که هم از جنبه هویت ظاهری و هم از بعد هویت معنوی ایفای نقشی بنیادین را عهده دار است. مسجد با ارتباطی خاص با کالبد و اجزای شهر به عنوان عامل بارز هویتی و نقطه عطف مرکزی شهرسازی اسلامی- ایرانی مطرح شده و انتخاب عملکرد فضاهای همجوار نیز در یک سلسله مراتب منطقی هویتی انجام می گیرد. مساجد از اصلی ترین عوامل هویت دهنده معنوی و ذهنی و کالبدی مجتمع های زیستی مسلمانان می باشد. این هویت بخشی نه تنها در شکل و سیما، بلکه از نظر ویژگی های دیگری چون عملکردی بودن و مرکزیت و مکان استقرار نیز به ظهور و بروز می رسد. در سلسله مراتب تقسیمات کالبدی شهر، مسجد به عنوان یک مرکز مذهبی مهم و اساسی نقش محوری را بر عهده داشته و مجموعه شهر را تحت پوشش قرار می دهد. مسجد ضمن هویت بخشیدن به شهر ایرانی- اسلامی، تعریف شهر را کامل می سازد. به تبع نماز که هویت مسلمانی و به تعبیری پرچم اسلام است، مکان نماز یعنی مسجد نیز هویت شهر اسلامی است.