سازه فضاکار

سازه های فضاکار به سازه هایی گفته می شود که اصولا رفتار سه بعدی داشته، به گونه ای که نتوان رفتار کلی آنها را با استفاده از یک یا چند مجموعه مستقل دوبعدی تقریب زد. با این تعریف طیف وسیعی از سازه ها از جمله برخی از قوس ها و گنبدهای آجری نیز جزو سازه های فضاکار محسوب می شوند، اما در اینجا منظور سازه های سه بعدی خاصی هستند که معمولا دارای اعضای مستقیم با اتصالات صلب یا مفصلی می باشند. این سازه ها به طور ایده آل باید از شکل های با وجوه مساوی و یا مثلث هایی با زاویه قائمه ساخته شوند که در نتیجه، یک چندوجهی منتظم تشکیل می دهند که در کنار یکدیگر تکرار شده و با اتصال مکرر این اجزا شبکه ای مستحکم و یکپارچه با ساختاری سه بعدی ایجاد می شود. سختی و صلب بودن زیاد سازه های فضاکار قابلیت استثنایی برای حمل بارهای بزرگ متمرکز و غیرمتقارن را بوجود می آورد. سازه های فضاکار برای پوشش سالن های بزرگ اجتماعات، ورزشگاه ها، سالن های نمایشگاه، آشیانه هواپیما، کارخانه های صنعتی، مساجد و تمام سازه هایی که نحوی محدودیت تکیه گاه های میانی دارند، ایده آل بوده و از نظر جلوه های معماری و خصوصیات سازه ای حالت منحصر بفردی را نسبت به سایر سیستم های جایگزین ایجاد می کند. این سازه ها امروز در سراسر دنیا به سرعت در حال پذیرش و مقبولیت در بین طراحان و مهندسین سازه می باشند. این امر را نمی توان فقط مرهون جذابیت و زیبایی بیشتر این سازه ها دانست، بلکه شامل دلایل متعددی می باشد. از جمله مهم ترین مزایای سازه های فضاکار، رفتار مناسب لرزه ای به جهت سبکی وزن، انعطاف پذیری در طراحی، داشتن وزن کم و قابلیت جابجایی مقاومت در برابر نیروهای دینامیکی، عبور تاسیسات و نیز جنبه زیبایی شناسی معماری را می توان نام برد. این مقاله به توضیح انواع سازه های فضاکار، جزئیات اجرایی و اتصالات، روش تولید و همچنین توانایی این سازه ها در ایجاد تعامل میان سازه و معماری و خلق فضاهای معمارانه با ذکر نمونه های موردی می پردازد.