حیات روستاها با استفاده از کهن الگو تمدن کاریزی ایران باستان (نمونه موردی: روستا مصر واقع در شهرستان نائین استان اصفهان)

پهنه وسیعی از فلات مرکزی ایران دارای شاخصه های کویری می باشد شاخصه هایی که همواره  مانع حضور و سکونت در این بخش بوده اند. روستاها سکونتگاه های ویژه ای هستند که از نظم اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی خاصی پیروی می کنند اما امروزه بسیاری روستاهای کشور دستخوش مسائلی چون تخریب بافت های کهن و با ارزش روستائی، تشدید تخلیه بافت های روستائی، کاهش کیفیت زندگی، و مخدوش شدن هویت فرهنگی ساکنین شده اند. کویر همواره مفهومی از خشکی و بی آبی را به دنبال داشته است و آب در معماری کویر به عنوان اصلی ترین عنصر حیات بخش مطرح بوده است. در کویر آب نیست اما هر خطی برخاک یادآور خاطره آب و مهمترین عامل شکل دهنده به فضای زندگی مردم است. ﻫﺪف ﺑﻪ ﺟﺮیﺎن اﻓﺘﺎدن ﺣیﺎت؛ در دل ﻛﻮیﺮ در طول تاریخ ذهن خلاق بشر را به خود مشغول داشته، تا به شیوه های گوناگون در جستجوی کشف راه حل های بدیع و خلاقانه برای رفع این مسأله بوده است. استخراج آب های زیرزمینی به صورت قنات، به عنوان یکی از پدیده های شگفت انگیز دست ساختۀ انسان، توجه بسیاری از مورخان و پژوهشگران را نیز به خود جلب نموده اند. ایﻦ ﭘﺪیﺪه ﻋﻼوه ﺑﺮ آب رﺳﺎﻧی ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘیﻢ، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏیﺮ ﻣﺴﺘﻘیﻢ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕی، اﺟﺘﻤﺎﻋی، اﻗﺘﺼﺎدی، ﺳیﺎﺳی، ﻣﻌﻤﺎری و ﺷﻬﺮﺳﺎزی جوامع و نهایتا در محیط زیست  و حیات آدمی ﻧیﺰ ﺗﺄﺛیﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ، در ایﻦ ﺗﺤﻘیﻖ از ﻃﺮیﻖ ﺗﻌﺮیﻒﺳﺎزﻣﺎن و ﺳﺎزﻣﺎن ﻃﺒیﻌی ﺳیﺴﺘﻢ ﻗﻨﺎت ﺑﻪ ﺑﺎزﺧﻮاﻧی ﻣﺠﺪد  و بار دیگر با تعریف تمدن کاریزی به احیا روستا مصر پرداخته می شود. این مقاله، ضمن مطالعه و بررسی فن آوری پایدار قنات در فرهنگ ایرانی و تأثیر آن بر محیط زیست و منظر طبیعی، به امر ضرورت ترویج استفاده از این اثر، در جنبه های فنی-زیست محیطی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن می پردازد. ﺑﺮرﺳی های اوﻟیﻪ در روستا مصر از ﻃﺮیﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای و ﻣیﺪاﻧی آﻏﺎز، و با انتخاب روش توصیفی-تحلیلی به رابطه تاثیرات برون سازمانی قنات و نحوه عملکرد آن در روستا مصر می پردازد.