آسیب شناسی بازار ارز در مقابل تحریم های اقتصادی با تاکید بر اقتصاد مقاومتی

هدف از این پژوهش مدل سازی آثار مستقیم تحریم ها بر بازار ارز ایران در بازه زمانی 1358-1391 است. بدین منظور از مدل های اقتصادسنجی شامل مدلهای armax و garch استفاده شده است. نتایج حاصل از برآورد مدل های تحقیق نشان داده است که تحریم ها سه تاثیر مستقیم بر بازار ارز دارند که عبارتند از: افزایش نرخ ارز، افزایش شکاف بین نرخ ارز رسمی و بازار آزاد و افزایش نوسانات نرخ ارز. با توجه به اینکه تحریم ها منجر به ایجاد شکاف بین نرخ ارز رسمی و نرخ ارز بازار آزاد می شود که این شکاف نرخ ارز منجر به تقویت فرآیند رانتجویی در بازار ارز می شود و این پدیده می تواند نقدینگی سرگردان را بجای امور تولیدی به سمت سفته بازی در بازار ارز و استفاده از رانت چند نرخی بودن ارز سوق دهد که این پدیده می تواند آثار سوئی بر تولید، اشتغال و رشد اقتصادی داشته باشد و هم چنین میتواند منجر به گسترش انتظارات تورمی و افزایش سطح عمومی قیمت ها شود. مکانیسم دیگر اثرگذاری تحریم ها بر بازار ارز و سپس بر متغیرهای کلان اقتصادی افزایش نرخ ارز به دلیل کاهش منابع ارزی و عرضه ارز در بازار است. افزایش نرخ ارز و نوسانات نرخ ارز نیز می تواند بر بسیاری از متغیرهای اقتصاد کلان تاثیر ناگواری داشته باشد و به عنوان یک شوک هزینه برای تولیدکنندگان عمل کند. از آنجایی که تولیدکنندگان به مواد اولیه، کالاهای واسطه ای و سرمایه ای وارداتی نیاز دارند لذا جهش نرخ ارز به مثابه جهش قیمت نهاده های تولیدی عمل می کند و منجر به افزایش یکباره هزینه های تولیدکنندگان می شود که هم زمان دو اثر رکودی و تورمی را بر اقتصاد بر جای می گذارد.