بررسی نقش فرآیندهای طبیعی در ایجاد مخاطرات شهری از نظر ژئومورفولوژی با تاکید بر تاب آوری شهری

بلایای طبیعی همواره به عنوان پدیده های طبیعی در طول حیات کره زمین وجود داشته و خواهند داشت. وقوع بلایای طبیعی نظیر: زلزله، سیل، طوفان و... در اغلب موارد تأثیرات مخربی بر سکونتگاه های انسانی باقی گذارده، و تلفات سنگینی بر ساکنان آن وارد کرده اند. ساختمان ها و زیر ساخت های این گونه مناطق را نابود ساخته و عوارض اقتصادی و اجتماعی پر دامنه های بر جوامع بشری و کشورهای جهان تحمیل کرده است. از همین رو مقاله حاضر با هدف تعیین چگونگی مدیریت بلاهای طبیعی و کشف و چگونگی کاهش آسیب پذیری شهری در برابر آن ها صورت گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی، می باشد. یافته ها نشان می دهد با وجود آنکه یکی از مهم ترین عوامل موثر در کاهش میزان خسارات و تعداد تلفات انسانی در هنگام بروز بلایای طبیعی، استفاده ازعلم ژئومورفولوژی درطرح های شهری باید به عنوان عنصری پویا نه عامل فرعی در چشم انداز شهری در نظرگرفته شود. در تمام سطوح مدیریتی باید همه مسئولیت ها، برنامه ریزی، تشخیص پدیده های ژئومورفیک و مخاطرات محیطی، و هم چنین بهره برداری، اصلاح، نگهداری و محافظت ازابنیه را بر عهده داشته باشد. برای ارزیابی چگونگی ایفای نقش ژئومورفولوژی درطرح های شهری، باید مسائل ژئومورفیک طرح را شناسایی کنیم. اما متأسفانه در کشور ایران دستگاه های ذی ربط در برنامه ریزی وتصمیم گیری شهری ازمتخصصان ژئومورفولوژی بصورت رسمی استفاده نمی کنند بطوری که می توان گفت از آن ها غفلت شده است. مکان های جغرافیایی هم بدون سیستم های کالبدی تاب آور در برابر حوادث بسیار آسیب پذیر خواهد بود. عوامل مختلفی در بهبود یا ضعف تاب آوری در سکونتگاه های انسانی می توانند نقش داشته باشند. فاصله و در مجاورت منبع مخاطرات قرار گرفتن اولین عامل افزایش آسیب پذیری و کاهش تاب آوری دربرابر بلایا است.