تخمین نشست شمع های پل مجاور در اثرحفاری تونل مکانیزه (مطالعه موردی خط 7 مترو)

با توجه به رشد جمعیت و نیاز کلان شهرها، احداث تونل های تاسیساتی و حمل و نقلی به یک ضرورت تبدیل شده و عموما بطور مکانیزه توسط ماشین های حفارتونل (tbm)، احداث می شوند. ممکن است این تونل ها ازمجاورت سازه های ساختمانی و یا تاسیساتی و همچنین فونداسیون عمیق آن ها (شمع ها) که درشعاع تاثیرحفاری تونل واقع شده اند، عبور نمایند. لیکن تخمین مقدار نشست سازه های مجاور تونل در دست حفاری از نظر ایجاد خسارت سازه ای، پایداری و ایمنی آن ها بسیارحائز اهمیت می باشد. قطر تونل، فاصله میان شمع ها وتونل، مشخصات مکانیکی خاک و سازه ازجمله پارامترهای موثر بر میزان نشست خاک و ایجاد تلاش های مازاد در هر کدام ازسازه ها است. دراین تحقیق بصورت موردی نشست شمع های پل ناشی از عبورتونل خط 7 متروی تهران از زیرپایه های پل امام علی (ع) بررسی شده است. این پل درامتداد طولی دارای 6 قاب دودهنه است و پایه های آن در سه ردیف روی شمع هایی با عمق متفاوت (12، 15 و 25 متر) قرارداشته و تونل مترو در عمق 27.5 متری، از زیر آن ها عبور می نماید. جهت تعیین مقدارنشست پایه های پل ناشی ازعبور تونل، ازمدل عددی سه بعدی اجزاء محدود که به کمک نرم افزار plaxis 3d tunnel ساخته می شود، استفاده شده است. و با توجه به قابلیت های این نرم افزار، مراحل مختلف ساخت تونل درمدل لحاظ شده و مقدار نشست و جابجایی شمع ها استخراج شده است. هم چنین صحت سنجی تحقیق با استفاده از نتایج ابزار دقیق نصب شده و نتایج تحقیقات انجام شده توسط دیگر محققان نیز مقایسه گردیده و مشاهدات برخلاف مقادیر حاصال از برداشت های میدانی، حاکی از تطابق نرم منحنی های پروفیل عرضی و طولی نشست سطحی و تغییر شکل های جانبی شمع های قرارگرفته در زون تاثیر تونل در مقایسه با سایر تحقیقات گذشته، بود.