مضامین اخلاقی سورۀ حجرات در منظومات تفسیری «صفی علی شاه» و «مواهب علیه»

سورۀ حجرات شامل مضامین بلند اخلاقی فردی و اجتماعی است که آیات آن از جنبه های مختلف قابل بررسی است. تفسیر آیات این سوره به زبان منظوم، تنها از سوی دو مفسر، یعنی صفی علی شاه و کاشفی صورت گرفته است. این پژوهش درصدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، آیات اخلاقی این سوره را از دیدگاه تفاسیر «صفی علی شاه» و «مواهب علیه» که با رویکرد ادبی و منظوم به تفسیر قرآن پرداخته اند، بررسی نماید تا کوششی جهت شناسایی مضامین اخلاقی این سوره و تلاش در راستای نهادینه کردن آموزه-های اخلاقی آن باشد. بررسی ها نشان می دهد مضامین اخلاقی همچون رعایت ادب در حضور پیامبر (ص)، تلاش در راستای اصلاح امور مسلمانان، مسخره نکردن و عیب جویی نکردن، داشتن حُسن ظن نسبت به مؤمنان، غیبت نکردن و در نهایت نفی نژادپرستی، آموزه های اخلاقی است که این دو مفسر به آن توجه نموده اند. شیوۀ کار صاحب تفسیر «مواهب» درآمیختگی نظم و نثر در تفسیر آیات است، به همین جهت در تفسیرش شواهد شعری نمود کمتری دارد. صفی علی شاه در کتاب اش سراسر از اشعار تفسیری استفاده نموده و در موارد بسیاری اشاره به سبب نزول آیات را در دستور کار خود قرار داده است.