بررسی اثرات منابع آلاینده (شهری، صنعتی و کشاورزی) بر کیفیت آب رودخانه ارس و ارائه راهکارها

رودخانه ارس یکی از رودخانه های مهم مرزی کشور محسوب می گردد. پتانسیل بالای رودخانه ارس موجب توسعه قابل توجه فعالیت های کشاورزی، شرب و صنعت در منطقه شده و در نتیجه این فعالیت ها، آلاینده های مختلفی نیز به سیستم رودخانه ای افزوده شده است. لذا با توجه به اهمیت این رودخانه بررسی وضعیت کیفی آن ضروریست. در این تحقیق ابتدا وضعیت کیفی این رودخانه مورد بررسی قرار گرفته و پارامترهای کیفی آنها مورد آنالیز قرار گرفته اند، سپس عوامل عمده تاثیرگذار بر کیفیت آب رودخانه ارس شناسایی و تاثیرشان بر وضعیت کیفی رودخانه بررسی شده است. رده بندی منابع آلاینده حوضه ارس نشان میدهد که منابع آلاینده صنعتی بیشترین اهمیت را داشته و سپس منابع فاضلاب های ناشی از مناطق شهری و روستائی و در آخر زه آب های زراعی. بررسی ها نشان می دهد بر عکس همسایگان شمالی، بخش جنوبی رودخانه که شامل کشورمان می باشد به غیر از شاخه قطورچای، فاقد منابع آلاینده قابل توجه و با تاثیرگذاری شدید بر رودخانه می باشد و مهمترین نقاط آلاینده در این بخش شهر جلفا و شاخه آلوده قطور چای می باشد. شاخه آلوده مغری چای از کشور ارمنستان و شاخه پاک حاجیلرچای از ایران وارد رود ارس می گردد. بنابراین عامل اصلی نزول کیفی این رودخانه، پساب های شهری و صنعتی ناشی از همسایگان شمالی بویژه ارمنستان می باشد. بررسی عوامثل تاثیرگذار نصعتی نشان میدهد که حوضه آبریز ارس در سطح محدوده مطالعاتی واقع در کشور فاقد صنایع آلاینده تاثیرگذار بر کیفیت آب رودخانه بوده و صنایع آلاینده عمدتاً در کشورهای ارمنستان و آذربایجان مستقر می باشد که بواسطه شرایط توپوگرافی و مشرف بودن این شهر بر رودخانه، فاضلاب های خانگی و روان آب های سطحی آن که حاوی فاضلاب شهر مغری و روستای لیچک بوده و از آلودگی بالایی برخوردار است به راحتی وارد خانه می گردد. مناطق مسکونی و زراعی کشور آذربایجان، بویژه مناطق مسکونی جلفا و یامچی نیز از تاثیر زیادی بر کیفیت آب ارس دارند. در نهایت پس از مشخص شدن نوع آلودگی ها و منشاء آنها جهت کاهش آلودگی و افزایش توان خودپالایی رودخانه پیشنهادهایی ارایه گشته است.