بازشناسی مؤلفه ها و شاخص های مؤثر بر طراحی معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی

معماران ایرانی همواره کوشیده اند که به انسان، جایگاهی الهی بدهند و فضایی برای او ایجاد نمایند که مظهر قرب الهی باشد. این امر با ظهور اسلام قوت گرفت و زیربنا و خمیرمایه اصول طراحی فضاهای معماری آن ها گردید. آن چه در معماری امروز باعث شده است که فضاها غیر قابل درک و به صورتی گذرا باشند، فقدان معنویت است. راز جاودانگی فضاهای معماری، پیوندشان با عالم بالاست که به صورت سمبل و نشانه در آن ظهور یافته اند. بنابراین آنچه در اینجا هدف این پژوهش است، بررسی مؤلفه ها و شاخص های بکار رفته معماری در طراحی بناها با رویکرد ایرانی اسلامی است. مؤلفه ها و شاخص هایی که پیوند انسان با فضا و ادراک آن در جهت قرب الهی را موجب شده است. روش پژوهش مقاله به صورت توصیفی تحلیلی - بوده و با بررسی محتوای برخی از منابع مرتبط با موضوع تحقیق از طریق جستجو در اسناد کتابخانه ای و پایگاه های اینترنتی به دست آمده است. یافته های این پژوهش نشان داد که مهم ترین مؤلفه های بکار رفته در معماری ایرانی اسلامی شامل توحید، وحدت، کمال و عبادت است که هر کدام از این مؤلفه ها دارای شاخص هایی است که موجب طراحی فضاهای مطلوب می گردند. بنابراین تأکید بر این مؤلفه ها و شاخص های آن ها، می توانند بهترین نمونه عملی و تئوری جهت طراحی معماران و شهرسازان معاصر باشند.