بررسی معنا شناختی مفهوم "باس" در قرآن کریم با رویکرد تحلیل مولفه ای

مقاله بررسی معنا شناختی مفهوم "باس" در قرآن کریم با رویکرد تحلیل مولفه ای

معناشناسی به عنوان یکی از شاخه های دانش زبان شناسی به تحلیل معنایی و اژه ها و جمله های یک متن می پردازد و با آن می توان جایگاه دقیق کلمه ها و ترکیب های آن را از طریق نظام معنایی بدست آورد. معناشناسان برای مطالعه دقیق تر معنای واژه ها، مفهوم آن ها را به مشخصه هایی تجزیه می کنند. هر یک از این مشخصه ها، مولفه های معنایی خاصی را برای مفهوم یک صورت زبانی در نظر می گیرد و هر کدام از آن ها یک نشان به شمار می آیند. بی شک جایگاه محوری کلام مجید در منظومه فکری اسلام و محدودیت های گزینشی، همنشینی و جانشینی حکیمانه واژگان و تعابیر و جملات آن، تدبر در این کلام وحیانی و بهره مندی از آموزه های آن را ضروری می نماید. یکی از واژه های معنادار این کتاب الهی که طبق محدودیت های همنشینی کلام مجید در بافت هایی مشخص و در مجاورت واژگانی معین استعمال شده است، مفهوم باس است که گفتار حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و کاربست رویکرد تحلیل مولفه ای در بی پاسخ به این دو پرسش اساسی است که مولفه های اصلی معناساز واژه باس کدامند؟ و این مفهوم بر حسب مولفه های مذکور شایسته چه بافت/ بافت هایی خواهد بود؟ یافته های تحقیق حاکی از آن است که مفهوم باس در قرآن کریم از اتم های معنایی [+فشار]، [+مقدار] [+انتزاعی]و [+موقعیت ناملایم] برخوردار است که این مشخصه ها استعمال این واژه را محدود به بافت هایی هم چون فقر، جنگ، کفر و شرک و امثال آن که ناص درصدد برجسته سازی آن موقعیت ناملایم است، می کند. که از این روست که در گزاره های قرآنی مفهوم باس غالبا در فضای کفر و مقایسه عقوبات بشری با عقوبات الهی استعمال شده است.