ماهیت فقهی حقوقی دیه در کشورهای اسلامی ایران، مصر و امارات متحده عربی با نگاهی بر عدم جامعیت نظریه مجازات بودن دیه در قانون مجازات اسلامی ایران

دیه مالی است که به سبب جنایت بر نفس و مادون آن واجب شده که ماهیت آن در بین فقها و حقوق دانان متفاوت می باشد عده ای دیه را مجازات و عده ای دیگر جبران خسارت و دیگر گروه ماهیت دیه را تلفیقی از مجازات و جبران خسارت می‌دانند. قانونگذار ایران ماهیت دیه را مجازات دانسته اما در قانونگذار مصر تعویض را معادل دیه دانسته و ماهیت آن را جبران خسارت می‌داند. در حقوق امارات متحده عربی نیز قانونگذار این کشور ضمن حفظ موازین شریعت اسلامی، دیه را واجد ماهیت ترکیبی می‌داند. این مقاله باهدف بررسی ماهیت دیه در حقوق ایران، مصر و امارات  متحده عربی با نگاهی بر عدم‌ جامعیت نظریه مجازات بودن دیه در قانون مجازات اسلامی ایران به تحریر درآمده است که اطلاعات موردنیاز با استفاده از روش کتابخانه‌ای گردآوری‌شده و سپس اطلاعات به‌دست‌آمده به روش توصیفی – تحلیلی مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار می‌گیرد. سؤال اصلی این است که با عنایت به ماهیت فقهی حقوقی دیه در مصر و امارات متحده عربی و نیز ماهیت فقهی حقوقی دیه درایران که مجازات شناخته‌شده است آیا این دیدگاه می‌تواند پاسخگوی ضرر و زیان های مضرور و عدالت باشد؟ پاسخ تحلیل این است که صرف مجازات قلمداد کردن ماهیت دیه نمی‌تواند پاسخگوی چالش حقوقی موجود باشد و همین خلأ قانونی باعث تراکم پرونده‌های فراوان در محاکم قضائی گردیده است. بنابراین پیشنهاد می‌گردد قانون‌گذار ایران با لحاظ نمودن نظر بسیاری از فقها و حقوقدانان معاصر، کلیه خسارت های بزه دیده را در قالب خسارتی مستقل پیش‌ بینی نماید تا بستر عدالت فراهم  و از سردرگمی مضرورین و صرف زمان محاکم و قضات جلوگیری شود.